Endodoncja to dział stomatologii zajmujący się leczeniem chorób miazgi zęba oraz ich powikłań, takich jak zmiany okołowierzchołkowe, resorpcje lub perforacje.
Podstawowym sposobem leczenia endodontycznego jest leczenie kanałowe.
Leczenie kanałowe jest wykonywane w przypadku:
– nieodwracalnego stanu zapalnego miazgi
– zgorzeli miazgi
– zranienia miazgi (uraz, próchnica)
– stwierdzenia obecności zmian okołowierzchołkowych
– bardzo głębokich ubytków próchniczych
– zwichnięcia zęba
– niektórych schorzeń przyzębia
– wskazań protetycznych, przed wykonaniem korony lub mostu
– nieprawidłowego przeprowadzenia poprzedniego leczenia kanałowego (niedopełnione kanały, brak opracowania i wypełnienia wszystkich kanałów w zębie).
Przed każdym zabiegiem leczenia kanałowego wykonujemy zdjęcie rentgenowskie w celu oceny przebiegu kanałów, ewentualnych zmian okołowierzchołkowych oraz szans na odpowiednią odbudowę protetyczną. Dzięki zastosowaniu radiowizjografii i nowoczesnego aparatu RTG (HELIODENT firmy SIRONA), minimalizujemy dawkę promieniowania i uzyskujemy możliwość komputerowej obróbki zdjęć. W trudnych przypadkach istnieje możliwość wizualizacji postępów leczenia, po zastosowaniu znaczników widocznych na zdjęciu.
Leczenie kanałowe rozpoczyna się otwarciem jam zęba i uzyskaniem dostępu do ujść kanałów.
Procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym.
Lokalizacja ujść wszystkich kanałów oraz ocena ich przebiegu jest możliwa dzięki zastosowaniu lup operacyjnych oraz mikroskopu stomatologicznego, których powiększenie zdecydowanie zwiększa precyzję przeprowadzenia zabiegu.
Przy pomocy urządzenia nazywanego endometrem określa się długość kanałów, wyznaczając punkt końcowy ich oczyszczenia i opracowania oraz ich wypełnienia.
Następnie przy pomocy specjalnie ukształtowanych narzędzi ręcznych i maszynowych z udziałem płynnych preparatów dezynfekujących, usuwa się z kanałów miazgę, bakterie oraz ich toksyny. Kanałom nadaje się regularny kształt umożliwiający ich precyzyjne wypełnienie.
Stosowanie niezwykle giętkich narzędzi (pilników) ze stopu niklowo-tytanowego, a także systemu narzędzi maszynowych pozwala na dokładne opracowanie nawet najbardziej zakrzywionych kanałów.
Po starannym opracowaniu i dezynfekcji kanały są suszone i można przystąpić do ich wypełniania.
Materiałem stosowanym do wypełniania kanałów korzeniowych jest gutaperka oraz pasta Ah plus zapobiegająca powstawaniu ewentualnych nieszczelności.
Jakość wypełnienia kanałów sprawdza się wykonując zdjęcie rentgenowskie.
Leczenie endodontyczne powinno być w miarę możliwości wykonywane na jednej wizycie, co zmniejsza ryzyko powikłań. W skomplikowanych przypadkach może wymagać dwóch lub nawet trzech spotkań.
Szczególnym przypadkiem leczenia kanałowego jest leczenia powtórne czyli rewizja leczenia kanałowego – reendo.
Wymagane jest ono wówczas, gdy poprzednie leczenie nie przyniosło spodziewanych efektów (niedopełnienie lub brak wypełnienia kanałów, obecność zmian okołowierzchołkowych, które nie goją się mimo przeprowadzonego leczenia, złamane narzędzie w świetle kanału).
Jedyną alternatywą dla leczenia endo jest w takich przypadkach usunięcie zęba i zastąpienie go zdecydowanie bardziej kosztownym uzupełnieniem protetycznym.
W przebiegu rewizji leczenia kanałowego uzyskuje się dostęp do ujść kanałów, a następnie usuwa z nich materiał wypełniający, udrażnia, koryguje przebieg leczy perforacje.
W przypadkach, w których brak możliwości udrożnienia kanału wykonuje się zabieg resekcji wierzchołka korzenia. Po opracowaniu wszystkich istniejących w zębie kanałów wykonujemy zdjęcie kontrolne dla oceny skuteczności leczenia.
Dezynfekcja oraz wypełnienie kanałów nie różni się od procedur stosowanych przy leczeniu pierwotnym.
Zarówno ząb leczony kanałowo po raz pierwszy, jak i taki który wymagał leczenia powtórnego, może funkcjonować w ustach nawet tak długo, jak każdy zdrowy ząb.
Należy jednak pamiętać, że integralną częścią leczenia endodontycznego jest wykonanie odpowiedniej dla danego przypadku odbudowy (wkładu koronowo-korzeniowego,wypełnienia lub korony protetycznej).
Terminy dotyczące problemów endodontycznych :
Zapalenie miazgi : stan (początkowo odwracalny),w którym podrażniona miazga (uraz, głęboki ubytek) reaguje bólem na nagryzanie ,słodkie, kwaśne, ciepłe lub zimne pokarmy. Występują nieznaczne, a następnie nasilone dolegliwości bólowe (ból samoistny, pulsujący, promieniujący, wzmagający się przy nagryzaniu). Może nastąpić powiększenie węzłów chłonnych. Początkowo stan zapalny miazgi można leczyć biologicznie. Nieodwracalne stadium wymaga leczenia kanałowego.
Zgorzel : nieodwracalny stan zapalny miazgi zęba wywołany przez bakterie beztlenowe; wymaga leczenia kanałowego. W wielu przypadkach może przebiegać bezobjawowo. Brak leczenia doprowadza do powikłań, także ogólnoustrojowych. W skrajnych przypadkach może skończyć się ekstrakcją zęba.
Zmiany około-wierzchołkowe : zmiany chorobowe kości wokół wierzchołków korzeni zębów, wywołane obecnością bakterii, które przeniknęły przez światło kanałów. Wymagają leczenia kanałowego, któremu na ogół dobrze się poddają. W skrajnych przypadkach konieczna jest resekcja wierzchołka korzenia.
Martwica miazgi zęba : stan w którym miazga zęba z różnych przyczyn obumarła lecz nie została zainfekowana.
Przetoka dziąsłowa : patologiczny kanał w kości i błonie śluzowej odprowadzający ropę z jamy ropnia do jamy ustnej. Wymaga leczenia kanałowego zęba przyczynowego. Po odpowiednim zaopatrzeniu zamyka się na stałe.